Скопје, 9 мај 2023г. – Хабитат Македонија и општините Карпош и Битола потпишаа меморандум за соработка на полето на развој на користењето на обновливи извори на енергија во домаќинствата во станбените згради. Оваа соработка е дел од активностите на проектот „Sunrise – потрошувачи-производители на соларна енергија“. Проектот е финансиран од програмата European Climate Initiative – EUKI, а има за цел зголемување на употребата на обновливите извори на енергија во станбениот сектор од страна на индивидуалните сопственици/станари, следејќи го концептот на потрошувачи-производители, односно произведувачи и корисници на енергија во исто време.
Проектот SUNRISE го поддржува амбициозниот Зелен Договор на ЕУ за постигнување на климатска неутралносткога емисиите на јаглерод диоксид и другите гасови штетни за климата ќе бидат еднакви на нула More во 2050 година и за декарбонизацијанамалување на емисиите на јаглероден диоксид со цел да се избегне катастрофалното зголемување на температурата на планетата во следните години More на енергетските системи преку зголемување на употребата на обновливи извори на енергија во домаќинствата, особено на оние кои живеат во станбени згради преку иницирање на модели за зголемување на користењето на соларна енергија во три земји – Бугарија, Литванија и Македонија.
„Со проектот SUNRISE, Хабитат Македонија партнерски се вклучува во проектот од EUKI програмата на германската влада, и заедно со општините Карпош и Битола ќе спроведеме повеќе активности за зголемување на користењето на соларна енергија од страна на домаќинствата кои живеат во станбени згради. Проектот предвидува активности за анализа на параметрите кои влијаат врз зголемување на користењето на соларна енергија во станбени згради, вклучување на граѓаните во разбирање и едукација за користење на соларна енергија, изнаоѓање на решенија за финансирање за обновливи извори на енергија во станбените згради, како и инсталирање на пилот приклучоци и фотоволтаици во станбени згради.“ – изјави Зоран Костов, извршен директор на Хабитат Македонија.
Новите законски и подзаконски решенија во областа на обновливи извори на енергија во земјава поволно ќе влијаат врз остварувањето на активностите на проектот. Имено, со воведувањето на производителите-потрошувачи, секое домаќинство, мал потрошувачфизичко или правно лице кое набавува енергија за сопствена финална употреба More, буџетски корисник може да изгради фотонапонска електроцентрала за производство на електрична енергија на својот кров, при што произведената електрична енергија ја користи за сопствена потрошувачка, а вишокот на произведена електрична енергија го предава во електродистрибутивната мрежа. Инсталираната моќност на електроцентралата не треба да ја надминува предвидената инсталирана моќност согласно на Правилникот за обновливи извори на енергија.
„Со измените се овозможува потрошувач-производител да стане и домаќинство кое се снабдува со електрична енергија од универзалниот снабдувач, а воедно се дава можност за инсталирање на фотонапонски електроцентрали со моќност до 6kW, со цел домаќинствата кои имаат зголемени потреби од електрична енергија да ја задоволат својата потрошувачка, а остатокот да го предадат во мрежата, а исто така се овозможува и заедница на домаќинства-сопственици на посебни делови во станбена зградапокриена градба што има ѕидови и во која се користи енергија за греење и климатизација на внатрешниот простор и може да се однесува на зграда како целина или на делови од зграда што се наменети или пренаменети за засебно користење More или заедница на домаќинства-сопственици на посебни делови во станбена зградапокриена градба што има ѕидови и во која се користи енергија за греење и климатизација на внатрешниот простор и може да се однесува на зграда како целина или на делови од зграда што се наменети или пренаменети за засебно користење More кои склучиле договор за вршење управувачки услуги со управител на станбени згради, да може да изгради постројка за производство на електрична енергија од обновливи извор до 6kW, а произведената електрична енергија да се користи за потребите на заедничките делови во станбената зградапокриена градба што има ѕидови и во која се користи енергија за греење и климатизација на внатрешниот простор и може да се однесува на зграда како целина или на делови од зграда што се наменети или пренаменети за засебно користење More.“ – изјави Валентина Страделова, раководител на сектор за енергетикаинтердисциплинарна инженерска наука што се занимава со делотворно, безбедно, еколошки безбедно и економски исплатливо добивање, претворање, пренос, складирање и искористување на енергија More при Министерството за економија.
Во нашата земја проектот ќе се спроведува во општините Карпош и Битола, каде ќе се одвиваат активности за зголемување на искористувањето на сончевата енергија во домаќинствата кои живеат во станбени згради.
„Општина Карпош со Хабитат Македонија повеќе од една деценија спроведува проекти за подобрување на енергетската ефикасностзголемување на енергетската ефикасност како резултат на технолошки промени, промени во однесувањето и/или економски промени More во станбените згради, и особено ни е драго што ја прошируваме оваа соработка на полето на соларната енергија во станбени згради. Општина Карпош е меѓу првите општини во земјава со активна програма за поставување на соларни панели на јавни објекти, и навистина е предизвик да се биде дел од овој проект и да работиме заедно на унапредување на користењето на обновливи извори, како дел од нашите заложби за климатска неутралносткога емисиите на јаглерод диоксид и другите гасови штетни за климата ќе бидат еднакви на нула More.“ – изјави Стефчо Јакимовски, градоначалник на општина Карпош.
„Секој проект кој значи придобивка за граѓаните, унапредување на животната средина, и намалување на трошоците е добредојден во општина Битола. Во тек се повеќе активности во самата општина за унапредување на енергетската ефикасност и заштита на животната средина, веќе е направено мапирање на состојбата на сите основни и средни училишта и детски градинки за поставување на фотоволтаици на училиштата, евидентирано е каде се направени потребните реконструкции во делот кој е поврзан со зголемување на енергетската ефикасност, односно заштеда на енергија и намалување на загубите и каде треба дополнително да се интервенира, со што во завршна фаза е и изработката на Програмата за енергетска ефикасност. Во тек се повеќе проекти во насока на поголемо искористување на сончевата енергија и обновливите извори, и секако верувам дека голем поттик кај граѓаните за користење на сончевата енергија, ќе даде овој проект не само преку активности за јакнење на свесноста кај граѓаните, туку и со поттикнување на конкретни активности во делот на практична имплементација и реализација на пилот проекти.” – истакна градоначалникот на општина Битола, Тони Коњановски.
Во оваа прилика беа претставени и надлежностите на Советодавна група за чинители на проектот Sunrise, тело на проектот кое ќе учествува во процесот на идентификување на приоритетите на локалните заедници и нивно интегрирање во проектните цели и активности, согласно законодавните и стратешките национални и локални цели во врска со прашањата за надминување на енергетската сиромаштија.
Проектот Sunrise е дел од Европската климатска иницијатива (European Climate Initiative – EUKI). EUKI е инструмент за финансирање на проекти на Германското федерално министерство за економски работи и климатска акција (BMWK). Конкурсот на EUKI за проектни идеи е имплементиран од страна на Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH. Неговата примарна цел е EUKI да ја унапреди соработката во однос на климата во рамки на Европската Унија со цел да се намали емисијата на стакленички гасови.
Страница за проектот: https://domuvanje.org.mk/project-sunrise/
Повеќе информации за EUKI: www.euki.de/en/
Повеќе информации за Хабитат Македонија www.habitat.org.mk
